Hành trình của hạt cafe Arabica Việt Nam - Hương vị đặc trưng Arabica Cầu Đất

Cầu Đất là một trong những vùng nguyên liệu trồng cà phê nổi bật của Việt Nam, đặc biệt nổi tiếng với giống Arabica. Nơi đây từng được Starbucks – thương hiệu cà phê toàn cầu – lựa chọn để phát triển dòng sản phẩm riêng biệt, cho thấy uy tín và chất lượng của cà phê địa phương. Cà phê Arabica Cầu Đất gây ấn tượng với hương vị đặc trưng, hậu vị ngọt và hàm lượng đường tự nhiên cao trong từng hạt. Vùng đất này nằm ở độ cao khoảng 1500 mét so với mực nước biển, có khí hậu mát mẻ quanh năm, là điều kiện lý tưởng để trồng ra những hạt cafe Arabica Việt Nam chất lượng cao. Từ khâu thu hái, sơ chế đến rang xay và bảo quản đều được kiểm soát kỹ lưỡng, góp phần giữ nguyên sự tinh tế trong hương vị và nâng tầm giá trị của cà phê Arabica Cầu Đất trên thị trường trong nước lẫn quốc tế.

Cà phê Arabica là gì?

Cà phê Arabica, còn gọi là cà phê Chè, có nguồn gốc từ vùng cao nguyên phía Tây Nam của Ethiopia – nơi được mệnh danh là cái nôi của loài cà phê. Loại cây này ưa sống ở những vùng núi cao, từ 1000m đến 1500m so với mực nước biển, thậm chí có thể phát triển tốt ở độ cao lên đến 2800m. Với khí hậu mát mẻ, nhiệt độ lý tưởng dao động từ 15 đến 24°C và lượng mưa ổn định, cây Arabica phát triển thuận lợi ở những khu vực như vậy. Về đặc điểm thực vật, cây Arabica cao khoảng 4 đến 6 mét khi trưởng thành (có thể đạt đến 15 mét tùy điều kiện), có tán lá rộng, lá hình oval màu xanh đậm. Quả của cây có hình bầu dục, mỗi quả thường chứa hai hạt cà phê.

Tuy nhiên, Arabica không phải là loại cây dễ trồng. Cây có sức đề kháng kém, dễ nhiễm sâu bệnh và cho năng suất thấp hơn so với các giống cà phê khác, đặc biệt là Robusta. Ngoài ra, cây cũng mất từ 4 đến 7 năm để bắt đầu cho thu hoạch. Chính vì vậy, ở Việt Nam, diện tích trồng cà phê Arabica còn hạn chế, dù đây là giống cho chất lượng hạt cao, hương vị tinh tế và giá trị kinh tế vượt trội hơn

Đặc điểm của cà phê Arabica

Cà phê Arabica nổi bật với hương vị thanh tao, chua nhẹ xen lẫn một chút đắng dịu – tạo nên sự cân bằng tinh tế mà không phải loại cà phê nào cũng có được. Màu sắc của ly cà phê Arabica sau khi pha thường là nâu nhạt trong veo, ánh lên sắc hổ phách vô cùng cuốn hút.

Về hương thơm, Arabica có một sức hấp dẫn rất riêng. Không nồng nàn hay mạnh mẽ như Robusta, mùi hương của Arabica nhẹ nhàng, tinh tế và giàu tầng hương. Tùy theo vùng trồng, khí hậu và loại đất mà Arabica có thể mang mùi thơm khác biệt – từ hương hoa trái, bánh mì nướng, cho đến thoang thoảng mùi mật ong hay caramel. Chính những đặc trưng độc đáo này đã giúp Arabica ghi điểm tuyệt đối trong lòng những người yêu cà phê.

Không phải ngẫu nhiên mà các thương hiệu cà phê nổi tiếng trên thế giới đều sử dụng hạt Arabica để tạo nên "chất riêng" cho sản phẩm của mình. Loại cà phê này từ lâu đã được xem là dòng cà phê cao cấp với hương thơm quyến rũ, vị chua thanh dễ chịu và hậu vị đầy mê hoặc. Nhiều quán cà phê hiện đại thường kết hợp Arabica với Robusta theo những tỉ lệ riêng biệt để tạo ra những hương vị mới mẻ, sáng tạo nhưng vẫn giữ được dấu ấn đặc trưng.

Cà phê Arabica được trồng ở đâu?

Cà phê Arabica có nguồn gốc từ vùng cao nguyên Ethiopia và được mang đến Yemen từ thế kỷ 16. Kể từ đó, hành trình của giống cà phê này tiếp tục lan rộng khắp thế giới trong suốt thế kỷ 17 và 18. Ngày nay, Arabica hiện diện tại nhiều khu vực trên toàn cầu – từ châu Phi, Mỹ Latinh, Đông Nam Á, Trung Quốc cho đến các hòn đảo thuộc Caribbean và Thái Bình Dương. Hiện tại, Arabica đang chiếm tới 70% tổng sản lượng cà phê toàn cầu, và là loại cà phê mang lại giá trị kinh tế cao thứ hai thế giới. Trong đó, Colombia và Brazil là hai quốc gia dẫn đầu về sản lượng và chất lượng cà phê Arabica với các tên gọi quen thuộc như Colombian Milds hay Brazilian Milds.

Tại Việt Nam, cà phê Arabica tuy không phổ biến như Robusta, nhưng lại là dòng cà phê chất lượng cao rất được ưa chuộng. Cả nước hiện có khoảng 35.000 ha trồng Arabica, tập trung ở các tỉnh có địa hình và khí hậu phù hợp như Lâm Đồng, Thừa Thiên Huế, Quảng Trị, Nghệ An, Hòa Bình, Sơn La và Điện Biên. Những nơi có độ cao càng lớn và khí hậu càng mát mẻ thì chất lượng hạt cà phê càng vượt trội.

Một trong những vùng trồng cà phê Arabica nổi bật nhất nước ta chính là Cầu Đất – khu vực nằm ở ngoại ô thành phố Đà Lạt, ở độ cao khoảng 1.500m so với mực nước biển. Nơi đây có khí hậu ôn đới, mát mẻ quanh năm, nhiệt độ lý tưởng từ 5–33°C, là điều kiện “vàng” để Arabica phát triển và cho ra những hạt cà phê mang hương vị đặc trưng, tinh tế. Tổng diện tích cà phê tại Cầu Đất ước tính khoảng 1.500 ha, với năng suất trung bình từ 10–18 tấn cà phê tươi mỗi ha, thu được khoảng 4 tấn cà phê nhân sau chế biến.

Chính nhờ vị chua thanh, hậu ngọt nhẹ nhàng cùng mùi hương gợi nhớ đến trái cây chín và mật ong mà cà phê Arabica Việt Nam, đặc biệt là Arabica Cầu Đất, đã ghi dấu ấn mạnh mẽ với du khách quốc tế. Không chỉ được ưa chuộng bởi người yêu cà phê trong nước, Arabica Cầu Đất còn được Starbucks Coffee – một trong những thương hiệu cà phê toàn cầu nổi tiếng – lựa chọn là 1 trong 7 dòng cà phê được đưa vào hệ thống cung ứng quốc tế. Điều này đã góp phần khẳng định vị thế và chất lượng vượt trội của cà phê Arabica tại Việt Nam trên bản đồ cà phê thế giới

Thu hoạch và quy trình chế biến cà phê Arabica như thế nào?

Để tạo nên một tách cà phê Arabica thơm lừng, đậm đà và đầy mê hoặc, hạt cà phê phải trải qua quá trình thu hoạch và chế biến đầy công phu, đòi hỏi sự tỉ mỉ từ khâu chọn lọc đến khi thành phẩm.

Thu hoạch cà phê Arabica: chọn lọc kỹ lưỡng, hái bằng tay

Cà phê Arabica được thu hái chủ yếu bằng phương pháp thủ công. Những trái chín đỏ sẽ được người nông dân hái chọn lọc từng quả, loại bỏ quả xanh, quả sâu nhằm đảm bảo chất lượng cao nhất. Sau khi thu hoạch, hạt cà phê tươi được đem đi phơi khô trong khoảng 25 – 30 ngày cho đến khi độ ẩm giảm còn khoảng 12 – 13%. Giai đoạn này vô cùng quan trọng để tránh lên men sai cách và ảnh hưởng đến hương vị cuối cùng.

Khi cà phê đạt độ khô tiêu chuẩn, hạt sẽ được xay bằng máy để tách phần vỏ trấu và thu về hạt nhân cà phê. Các hạt này sau đó sẽ được các cơ sở thu mua để tiếp tục đưa vào giai đoạn chế biến sâu hơn.

Ba phương pháp chế biến cà phê Arabica phổ biến

Quy trình chế biến cà phê Arabica thường được thực hiện theo ba phương pháp chính, mỗi cách mang đến hương vị khác biệt cho tách cà phê thành phẩm:

Phương pháp chế biến khô (Natural Process):

Đây là phương pháp truyền thống, phổ biến ở những vùng ít nước. Trái cà phê sau khi được thu hoạch sẽ được phơi nguyên quả dưới ánh nắng mặt trời. Sau nhiều ngày phơi, lớp vỏ ngoài khô lại và được tách ra để thu lấy phần nhân. Cà phê chế biến khô thường có vị ngọt tự nhiên, hậu vị kéo dài và mùi thơm đậm.

Phương pháp chế biến ướt (Washed Process):

Khác với phương pháp trên, cà phê sẽ được rửa sạch bằng nước ngay sau khi thu hoạch, sau đó được xát vỏ và cho vào bể nước để lên men trong 24 – 48 giờ. Quá trình này giúp loại bỏ lớp nhầy giữa vỏ và nhân. Khi quá trình lên men kết thúc, nhân cà phê sẽ được đem phơi khô và tiếp tục chế biến. Cà phê chế biến ướt mang lại hương vị sạch, thanh tao và độ chua nhẹ dễ chịu – đặc trưng của cà phê Arabica Việt Nam.

Phương pháp chế biến bán ướt (Honey Process):

Còn gọi là chế biến mật ong – vì màu sắc hạt nhân sau khi chế biến có màu vàng óng như mật ong. Trái cà phê sau khi xát vỏ vẫn giữ lại một phần lớp nhầy rồi được đem phơi khô. Nhờ lớp chất nhầy này mà hương vị cà phê có độ ngọt cao hơn, hậu vị mềm mại và hương trái cây rõ nét. Phương pháp này đang ngày càng được ưa chuộng tại các vùng trồng cà phê chất lượng cao.

Rang xay – Bước quyết định hương vị tách cà phê

Sau khi hoàn tất quy trình chế biến cà phê Arabica, hạt nhân sẽ được mang đi rang xay – bước tối quan trọng để định hình mùi hương và hương vị.

Bốn bước rang cà phê Arabica cơ bản: 

• Bước 1: Tuyển chọn kỹ những hạt nhân đều, to, không vỡ, màu sắc đồng đều.
• Bước 2: Rang thử nghiệm một lượng nhỏ để đánh giá chất lượng và điều chỉnh thời gian, nhiệt độ.
• Bước 3: Tiến hành rang chính thức với khối lượng lớn hơn khi đã xác định được thông số tối ưu.
• Bước 4: Làm nguội hạt rang thật nhanh sau khi hoàn tất để giữ lại mùi thơm và tránh bị cháy tiếp tục do nhiệt dư. 

Việc sử dụng các thiết bị rang như chảo, lò vi sóng hay máy rang chuyên dụng đều được, miễn là bạn kiểm soát tốt thời gian và nhiệt độ. Mỗi cách rang sẽ cho ra hương vị khác nhau: có thể là ngọt thanh, mùi trái cây, chút chua nhẹ, hay hậu vị đắng dịu đặc trưng.

Hương vị đặc trưng của cà phê Arabica Cầu Đất

Rang vừa – Hương hoa, mật ong và vị chua thanh thoát: Khi được rang ở mức vừa, cà phê Arabica Cầu Đất bộc lộ rõ nét những tầng hương tinh tế. Bạn sẽ dễ dàng cảm nhận được chút ngọt dịu của mật ong, vị thanh của cam chín và thoảng qua là mùi hương hoa nhẹ nhàng như sương sớm trên đồi cao. Khi nhấp một ngụm, vòm miệng dậy lên vị chua nhẹ, êm dịu và rất cân bằng. Hậu vị đọng lại rõ ràng, sâu lắng – khiến người thưởng thức muốn nhấp thêm ngụm nữa để tiếp tục khám phá.

Rang đậm – Vị caramel quyến rũ, mùi bánh mì nướng dễ chịu: Với mức rang đậm hơn, cà phê Arabica lại khoác lên mình một cá tính hoàn toàn khác. Hương vị lúc này đậm đà hơn với dấu ấn caramel ngọt nhẹ, quyện trong mùi bánh mì nướng thơm phức. Dù bạn uống nóng hay dùng lạnh, kết hợp với bánh quy hoặc bánh ngọt, cảm giác béo ngậy xen lẫn hương thơm bền bỉ vẫn khiến tách cà phê trở nên quyến rũ lạ thường.

Ở mức rang này, bề mặt hạt cà phê xuất hiện lớp dầu mỏng tự nhiên – một biểu hiện của sự chín tới trong quá trình rang, giúp lan tỏa mùi hương mạnh mẽ hơn. Tuy nhiên, lớp dầu này cũng làm hạt cà phê nhạy cảm hơn với không khí, khiến độ ẩm dễ tăng. Do đó, nếu bạn chọn sử dụng dòng cà phê Arabica rang đậm, hãy lưu ý bảo quản kỹ lưỡng trong hộp kín hoặc túi zip có van một chiều để giữ trọn hương vị thơm ngon dài lâu.

Hương thơm tinh tế, sang trọng cùng vị chua nhẹ thanh thoát chính là lý do vì sao cà phê Arabica luôn được lòng những người yêu cà phê sành điệu nhất. Không chỉ đơn thuần là một loại thức uống, Arabica còn mang đến trải nghiệm đầy cảm xúc – từ mùi hương thoang thoảng cho đến hậu vị sâu lắng.

Hy vọng rằng những chia sẻ trên đã giúp bạn hiểu rõ hơn về quy trình và hương vị đặc trưng của dòng cà phê này. Chúc bạn mỗi sáng thức dậy đều có thể bắt đầu một ngày mới thật tỉnh táo, đầy hứng khởi cùng tách cà phê yêu thích bên mình!